Chống lẩn tránh thuế tự vệ đối với lưới thép hàn là biện pháp cần thiết

Tháng 3/2016, Bộ Công Thương ban hành Quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời đối với các sản phẩm lưới thép hàn Tháng 7/2016, biện pháp tự vệ chính thức được áp dụng với hiệu lực đến tháng 3/2020.

Tuy nhiên, ngay sau khi Bộ Công Thương bắt đầu áp thuế, lượng nhập khẩu  lưới thép hàn bị áp thuế tự vệ (chủ yếu là thép cuộn hợp kim) giảm đột ngột, từ hơn 1,15 triệu tấn (năm 2015) xuống khoảng 700 nghìn tấn (năm 2018). Ngược lại, thép cuộn không hợp kim nhập khẩu vào Việt Nam có tốc độ gia tăng chóng mặt trong giai đoạn tương ứng. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, lượng  lưới thép hàn nhập khẩu dưới các mã HS tương tự không bị áp thuế tự vệ (chủ yếu là thép cuộn không hợp kim) tăng từ 230 nghìn tấn (năm 2015) lên 792 nghìn tấn (năm 2016).

Trên thực tế,  lưới thép hàn với tỷ lệ hợp kim ở mức không đáng kể và thép cuộn không hợp kim có thể thay thế được cho nhau trong sử dụng. Do đó, nhiều nước trên thế giới đã có chính sách để chống lại việc nhà sản xuất chỉ đưa một lượng hợp kim nhỏ vào thép nhằm lẩn tránh thuế.

Ngay sau khi phát hiện dấu hiệu lẩn tránh thuế tự vệ, tháng 3/2017, Hiệp hội Thép Việt Nam kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương mở rộng áp dụng biện pháp tự vệ đối với các sản phẩm này. Sau khi Luật Quản lý ngoại thương có hiệu lực (1/1/2018), Bộ Công Thương đã nhận được Hồ sơ đại diện ngành sản xuất trong nước đề nghị điều tra áp dụng biện pháp chống lẩn tránh thuế PVTM đối với sản phẩm  lưới thép hàn. Trong quá trình điều tra, Bộ Công Thương tham vấn, lấy ý kiến của các bên liên quan; tổ chức phiên tham vấn công khai vào tháng 1/2019 để tất cả các bên liên quan có thể trình bày quan điểm của mình.

Kết quả điều tra cho thấy, có hành vi lẩn tránh biện pháp tự vệ đối với thép dài và hành vi lẩn tránh này gây thiệt hại cho sản xuất trong nước.

Bên cạnh đó, trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã tiếp thu kiến nghị của các bên liên quan về phạm vi hàng hóa, trên cơ sở đó, loại trừ một số sản phẩm  lưới thép hàn trong nước chưa sản xuất được nhằm đảm bảo lợi ích của tất cả các bên liên quan.

Có thể thấy, biện pháp chống lẩn tránh thuế tự vệ là sự nỗ lực của Chính phủ, Bộ Công Thương trong việc tạo môi trường cạnh tranh công bằng, thuận lợi; thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước, chống gian lận thương mại… Quan trọng hơn, giảm khả năng hàng hóa nước ngoài “mượn đường” Việt Nam để gia công xuất khẩu, dẫn đến nguy cơ bị nước ngoài điều tra áp dụng biện pháp chống lẩn tránh PVTM, gây thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như nền kinh tế.