Tiêu thụ thép giảm tốc, thách thức khó vượt

VSA cho rằng, nguyên nhân chính tiêu thụ thép giảm phần lớn do ảnh hưởng của tình hình biển Đông. Nhiều người dân lo lắng đã tích trữ vàng, đô la… thay cho việc đầu tư vào bất động sản. Một số dự án bất động sản, dự án xây dựng các nhà máy đã tạm ngừng triển khai, vì thế thị trường thép đang có dấu hiệu khả quan thì đột ngột giảm tốc. Tuy nhiên, nếu so với cùng kỳ năm 2013 thì lượng thép tiêu thụ của tháng 5/2014 vẫn tăng 6,5%, con số này thể hiện sự nỗ lực của cả ngành thép.

Do tiêu thụ chậm nên các DN sản xuất đã tự điều chỉnh, tiết giảm sản xuất. Do đó tháng 5/2014, các DN chỉ sản xuất khoảng 442.000 tấn, giảm so với tháng 4, tuy nhiên vẫn tăng so với cùng kỳ năm trước là 12,06%. Như vậy, tính cả 5 tháng đầu năm 2014, các DN sản xuất được khoảng 1.981 ngàn tấn, tăng 5,31% so với cùng kỳ 5 tháng 2013 và tiêu thụ được 2.063 ngàn tấn, cao cùng kỳ năm 2013.

Cộng với những khó khăn khách quan, hiện nay ngành thép đang trong tình trạng cung - vượt cầu, vì thế, để giảm bớt khó khăn nhiều DN đã phải cắt giảm chi phí, kiểm soát chặt chẽ từ đầu vào sản sản đến đầu ra tiêu thụ, tránh qua nhiều khâu trung gian. Tuy nhiên, với những nỗ lực của mình, ngành thép cũng khó có thể vượt qua khó khăn trong thời điểm này khi mà thị trường đầy sức ép cạnh tranh, trong đó có cả những cạnh tranh không lành mạnh, như tình trạng thép Trung Quốc "hóa trang" thành thép chứa nguyên tố Bo để trốn thuế, nhập vào bán với giá rẻ.

Ngoài ra, nhiều DN thép còn sử dụng công nghệ lạc hậu, tiêu hao năng lượng lớn, chi phí cao thì khó tồn tại. Những khó khăn đó còn chưa lường tính đến khi cả 3 giai đoạn của nhà máy luyện gang thép Formosa Hà Tĩnh đi vào hoạt động với tổng công suất lên tới 22 triệu thép tấn/năm, và tiếp đến năm 2015, tổng công suất thiết kế của ngành thép VN sẽ lên đến40 triệu tấn/năm.

Bài toán đơn giản cho thấy, chỉ hơn một năm nữa, riêng dự án thép tại Formosa đã chiếm tới trên 50% của tổng công suất các nhà máy thép của VN. Cùng với đó, siêu dự án đó lại có lợi thế gần cảng nước sâu, nên rất thuận tiện cho việc tàu vận chuyển quặng từ Úc, Ấn Độ…. Đương nhiên trong tương lai không xa, sẽ khó tránh khỏi nhiều DN thép của Việt Nam sẽ bị loại khỏi "cuộc chơi".